Shkup – Një zjarr i madh që përfshiu deponi të mbetjeve elektronike dhe plastike në Trubarevë, Shkup, ka ngritur shqetësime serioze për shëndetin publik dhe ndotjen e ajrit, ndërkohë që mungojnë udhëzimet specifike nga autoritetet kompetente.

Ministria e Shëndetësisë ka deklaruar se po monitoron situatën dhe është në koordinim të vazhdueshëm me institucionet e tjera, duke theksuar gatishmërinë për të vepruar në varësi të zhvillimeve të mëtejshme. Megjithatë, deri më tani, nuk ka pasur rekomandime konkrete për popullatën e prekur nga tymi toksik.

Stojançe Angelov, drejtor i Drejtorisë për Mbrojtje dhe Shpëtim, ka konfirmuar se zjarri është shkaktuar nga zjarrvënia dhe se tymi i prodhuar nga djegia e plastikës është i trashë, i zi dhe potencialisht toksik. Ai gjithashtu theksoi se zjarrfikësit në terren janë të pajisur me mbrojtje adekuate.

“Chance for a Center” ka paralajmëruar në rrjetet sociale se një qendër riciklimi, partner i NULL WASTE, është përfshirë nga zjarri. Kjo kompani është e autorizuar të marrë bateritë litium-jon nga pajisjet dhe automjetet, si dhe të gjitha mbetjet elektronike.

Djégia e baterive litium-jon lëshon një substancë shumë toksike, fluorur hidrogjeni (HF), i cili mund të shkaktojë çrregullime të rënda shëndetësore në hapësira të mbyllura. Agjencia Europiane e Kimikateve (ECHA) e klasifikon HF si shumë toksik, gërryes dhe të rrezikshëm për shëndetin edhe në përqendrime të ulëta.

Përveç HF, djégia e mbetjeve elektronike lëshon dioksid karboni (CO₂), monoksid karboni (CO), komponime që përmbajnë klor, azot, squfur dhe një numër komponimesh të tjera toksike. Materialet e tjera të pranishme në mbetjet elektronike, si plumbi (Pb), kadmiumi (Cd), kromi (Cr), nikeli (Ni), bakri (Cu) dhe zinku (Zn), gjithashtu krijojnë komponime gjatë djegies.

Ekspertët këshillojnë që të shmanget dalja jashtë, pasi tymi nga djegia e elektronikës dhe plastikës përmban substanca toksike që mund të jenë të dëmshme edhe me ekspozim të shkurtër. Nëse është e nevojshme të dilet jashtë, rekomandohet përdorimi i një maskë mbrojtëse (FFP2/N95) ose të paktën një maskë kirurgjikale, si dhe qëndrimi sa më i shkurtër. Gjithashtu, këshillohet mbajtja e dritareve dhe dyerve të mbyllura në shtëpi dhe përdorimi i kondicionerëve ose pastruesve të ajrit për të reduktuar ndotjen e brendshme.

Ministri i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, Izet Mejiti, nuk ka dhënë ende një deklaratë zyrtare për situatën, ndërkohë që Ministria e tij nuk ka dalë me rekomandime për mbrojtje nga zjarri.